Təcrübədə vətəndaşlar üçün fərdi yaşayış evlərinin tikintisi fəaliyyəti ilə məşğul olan fiziki və hüquqi şəxslərin vergi mükəlləfiyyətlərinin müəyyənləşdirilməsində çətinliklərə rast gəlinir. Bu istiqamətdə yaranan suallara vergi eksperti İlqar Əsədov “vergiler.az” vasitəsilə aydınlıq gətirir: 

Fərdi yaşayış evlərinin tikintisi fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxslər tez-tez sadələşdirilmiş verginin ödəyicisi olub-olmamaq, ƏDV qeydiyyatına alınıb-alınmamaqla bağlı suallar ünvanlayırlar. Bu fəaliyyəti tənzimləmək üçün Vergi Məcəlləsinə, Şəhərsalma və Tikinti Məcəlləsinə, eləcə də “Lisenziyalar və icazələr haqqında” Qanuna nəzər salmaq lazımdır.

“Lisenziyalar və icazələr haqqında” Qanunun tələbinə əsasən, hər bir tikinti fəaliyyətinə deyil, yalnız tikintisinə icazə tələb edilən bina və qurğuların tikinti-quraşdırma işləri fəaliyyətinə lisenziya tələb olunur. Bəs hansı tikililər üçün icazə almaq tələbi qoyulub?

Şəhərsalma və Tikinti Məcəlləsinin 79 və 80-ci maddələrinə əsasən, torpaq sahəsində yerüstü mərtəbələrinin sayı 3-dən, hündürlüyü 12 metrdən və aşırımlarının uzunluğu 6 metrdən çox olmayan fərdi yaşayış evlərinin, yaşayış evlərinin həyətyanı sahələrində hündürlüyü ən çoxu 3 metr və sahəsi ən 100 kvadratmetrdən yuxarı olmayan yardımçı tikililərin, hündürlüyü ən çoxu 5 metr, sahəsi 100 kvadratmetr olan birmərtəbəli yardımçı tikililərin, kənd təsərrüfatı, meşə təsərrüfatı və balıqçılıq fəaliyyəti ilə bağlı obyektlərin, xüsusi mülkiyyətdə olan torpaq sahələrində həcmi ən çoxu 60 kubmetr və dərinliyi ən çoxu 5 metr olan quyuların, yeraltı su və çirkab su anbarlarının (rezervuarların), habelə həcmi ən çoxu 200 kubmetr olan hovuzların tikintisi ilə bağlı məlumatlandırma icraatı həyata keçirilir və onların tikintisi üçün icazə tələb edilmir.

Bu o deməkdir ki, belə tikililər üçün lisenziya da tələb edilmir. Lakin o demək deyildir ki, lisenziya tələb olunmayan hallarda işləri görən şəxs sadələşdirilmiş verginin ödəyicisi ola bilər. Belə ki, Vergi Məcəlləsinin 154.6-cı maddəsinə əsasən, bina tikintisi fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxslər ƏDV ödəyiciləri sayılırlar. Onlar, həmçinin, gəlir (mənfəət) vergisi ödəyiciləri olacaqlar.

Beləliklə, Vergi Məcəlləsinin tələbinə görə, fərdi yaşayış evlərinin tikintisi fəaliyyəti ilə məşğul olan fiziki və hüquqi şəxslər ƏDV qeydiyyatına alınmalı və gəlir (mənfəət) vergisi ödəməlidirlər.