Azərbaycanda yeni nəsil nəzarət-kassa aparatlarının (NKA) tətbiqi ilə bağlı vergi ödəyicilərini maraqlandıran məsələlərdən biri də kassa aparatları ilə bağlı operatorların fəaliyyətidir. Qeyd edək ki, operator Vergilər Nazirliyinin müəyyən etdiyi tələblərə cavab verən kassa sistemlərinin təchizatını, satışını, nazirliyin xüsusi qurğusu olan nəzarət mexanizm qurğusu ilə təmin edilməsini, qeydiyyatını, sertifikatlaşdırılmasını, servis texniki xidmətlərin göstərilməsini həyata keçirən nazirlikdə operator qismində qeydiyyatdan keçmiş rezident hüquqi şəxsdir.

Kimlər operator ola bilər...

Yeni nəsil NKA-ların operatoru qismində fəaliyyət göstərmək niyyətində olan istənilən rezident hüquqi şəxs qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş tələblərə cavab verdikdə, o, nəzarət-kassa aparatlarının operatoru olmaq hüququna malikdir və bunun üçün ayrıca tender keçirilməyəcək. Operator kimi qeydiyyatdan keçmək istəyən hüquqi şəxs operatorlar üçün portal üzərindən gücləndirilmiş elektron imza ilə təsdiqlənmiş ərizəyə məlumatları daxil edərək Vergilər Nazirliyinə müraciət edir. Daxil olan müraciət əsasında hüquqi şəxsin irəli sürülən tələblərə uyğunluğu yoxlanılır və həmin tələblərə cavab verən hüquqi şəxsə texniki sınaq və sertifikatlaşdırma üçün kassa sisteminin modelinin nümunəsinin ekspert komissiyasına təqdim edilməsi barədə bildiriş göndərilir. Texniki sınaq və sertifikatlaşdırma müsbət nəticə verdikdə, kassa sistemi dövlət reyestrinə daxil edilir və hüquqi şəxsə operator statusu alması barədə bildiriş göndərilir.

Operator kassa sisteminin düzgün işlədilməsini izah etməli və istismarını təmin etməli, habelə kassa sistemini rübdə bir dəfədən az olmamaq şərtilə müdaxilələrin qarşısını almaq məqsədilə yoxlamalı, iş fəaliyyəti zamanı yaranan nöqsanları aradan qaldırmalı, paylanılan kassa modellərinin müəyyən ediləcək ehtiyatına malik olmalı və
Vergilər Nazirliyi ilə qarşılıqlı fəaliyyət göstərməlidir

Operatorlar üçün irəli sürülən tələblər

Nəzərdə tutulmuş qanunvericilik layihələrində operatorlar üçün bir sıra tələblərin irəli sürülməsi planlaşdırılır. Bu tələblərə onun bank hesabına malik olması, vergi ödəyicilərinə xidmət göstərəcək ən azı bir məntəqə və ya texniki filialının olması, dövlət büdcəsinə borcunun olmaması, sertifikasiyadan keçərək dövlət reyestrinə daxil edilmiş və tələblərə cavab verən ən azı bir kassa modelinə malik olması, kassa sisteminin istehsalçısı ilə bağlanmış alğı-satqı müqaviləsi və təqdim edilmiş kassa sisteminə texniki xidmət göstərmək bacarığına malik ən azı bir nəfər əməkdaşının olması və s. kimi vacib amillər daxildir. Vergi ödəyiciləri dövlət reyestrinə daxil edilmiş operatorlar barədə və kassa sistemləri ilə bağlı yarana biləcək digər suallara dair məlumatı istifadəyə verilməsi planlaşdırılan e-kassa.gov.az internet səhifəsindən əldə edə biləcəklər.

Operatorun funksiyaları

Operator qismində qeydiyyatdan keçəcək hüquqi şəxs "operator" statusunun icrası ilə əlaqədar bir sıra öhdəlikləri də öz üzərinə götürmüş olacaq. Ümumiyyətlə, kassa sistemi operatorlarının funksiyaları çox genişdir və onlar arasında ən önəmli və prioritet daşıyan istiqamətlərdən biri vergi ödəyicilərinə yüksək keyfiyyətli və operativ xidmətin göstərilməsidir. Operatorun başlıca vəzifəsi vergi ödəyicisini kassa aparatı ilə təmin etdikdən sonra vaxtında və keyfiyyətli xidmət göstərməkdən ibarət olsa da, təkcə bununla məhdudlaşmır. Operator kassa sisteminin düzgün işlədilməsini izah etməli və istismarını təmin etməli, habelə kassa sistemini rübdə bir dəfədən az olmamaq şərtilə müdaxilələrin qarşısını almaq məqsədilə yoxlamalı, iş fəaliyyəti zamanı yaranan nöqsanları aradan qaldırmalı, paylanılan kassa modellərinin müəyyən ediləcək ehtiyatına malik olmalı və Vergilər Nazirliyi ilə qarşılıqlı fəaliyyət göstərməlidir. Operatorlar tərəfindən, həmçinin, istifadəçi təlimatı və kassa sisteminin istismar sənədləşdirilməsinin hazırlanması da həyata keçirilir. Bununla yanaşı, operatorlar kassa sistemi istifadəçilərinə əsas xidmətlərin təqdim olunmasını, kassa sisteminin nəzarət mexanizm qurğusu ilə təchiz edilməsini və qeydiyyatını, quraşdırılmasını, texniki dəstəyin göstərilməsini, təmirini, müvəqqəti kassa sisteminin təqdim olunmasını və uçotdan çıxarılmasını həyata keçirir.