Tariximizin son 273 illik dövrünün ən böyük qələbəsinin – Vətən müharibəsinin başa çatmasının üçüncü ildönümü – Zəfər bayramı və Bayraq Günü ərəfəsindəyik. Ötən əsrin 80-ci illərinin sonu, 90-cı illərinin əvvəllərində Sovet imperiyasında mərkəzdənqaçma meyllərinin güçlənməsi, milli respublikalarda azadlıq hərəkatlarının başlanması xalqımızın da müstəqillik arzularının gerçəkləşməsi üçün tarixi imkanlar yaratdı. Məhz bu imkanları milli dövlətçilik ənənələrini bərpa etmək üçün tarixi fürsət bilən xalqımız Azərbaycanın azadlığı və müstəqilliyi uğrunda mübarizəyə qalxdı. Lakin, tarixi şərait, dövrün dövlətimiz və xalqımız üçün uyğun olmayan şərtləri, hərəkata rəhbərlik edənlərin səriştəsizliyi və bacarıqsızlığı fonunda erməni daşnakları və terroristlərinin havadarlarının dəstəyi ilə həyata keçirdikləri işğalçılıq siyasəti yenicə azadlıq əldə edən Azərbaycanın müstəqilliyini sual altında qoydu. 1993-cü ilin həmin ağır günlərində ümummili lider Heydər Əliyevin hakimiyyətə yenidən qayıdışı, onun böyük dövlətçilik təcrübəsi, “bundan sonrakı həyatımı xalqımın xoşbəxt gələcəyi uğrunda qurban verməyə hazıram” amalı uğrunda mübarizəsi qısa müddət ərzində dövlətimizin üzərindən qara buludların çəkilməsinə, Azərbaycanın inamlı və davamlı inkişaf mərhələsinə qədəm qoymasına səbəb oldu. Təəssüf ki, Ulu Öndər hakimiyyətə qayıdanda tarix Azərbaycanı bir çox istiqamətlərdə ağır itkilərlə, xüsusilə, 20 faizdən artıq torpağımızın işğalı və bir milyondan artıq insanımızın qaçqın və məcburi köçkünə çevrilməsi faktı ilə qarşı-qarşıya qoymuşdu.

30 il bundan öncə Ermənistan havadarlarının hesabına Azərbaycan torpaqlarını, Qarabağı işğal edəndə, yüzlərlə insanımız qətl ediləndə, körpələr, hamilə qadınlar süngüyə keçiriləndə, Xocalı soyqırımı kimi XX əsrin ən böyük insanlıq faciəsi törədiləndə, yüz minlərlə insanımızın elementar hüquqları ayaqlar altına atılanda, qaçqın, məcburi köçkünlərə çevriləndə dünya bu hadisəyə susdu, erməni vandallarının cinayətlərini görməzdən gəldi. 30 il ərzində Azərbaycan xalqı və dövlətinin beynəlxalq hüquqla təsbit olunmuş hüquqları təmin edilməyəndə, işğal faktı aradan qaldırılmayanda, beynəlxalq təşkilatlar və dünya gücləri qarşısında qaldırdığımız haqlı tələblərimiz "məğlub tərəfsiniz, status-kvonu qəbul etməli və mövcud reallıqlarla barışmalısınız" tərzində cavablandırılında həmin qüvvələr də daxil heç kim inanmaq istəmirdi ki, xalqımız və liderimiz "reallıq" deyib bizə qəbul etdirmək istədikləri vəziyyətlə barışmayacaqlar. Və bir gün səbrin, dözümün sonu gələcək, Ali Baş Komandanın əmri ilə Azərbaycan ordusu "ədalətli dünyanın" on illər ərzində ona qəbul etdirmək istədiyi status-kvonu aradan qaldıracaq, qısa müddət ərzində yeni reallıqlar yaradacaq: torpaqlarımızın azad edildiyi, Azərbaycanın qalib olduğu reallıqlar!

44 günlük Vətən müharibəsi ilə Azərbaycan öz ərazi bütövlüyünü təmin etdi, Ermənistanın havadarlarının dəstəyinə əsaslanan işğalçılıq siyasətinə son qoydu. Amma, Azərbaycan qalib və haqlı tərəf olmasına baxmayaq “yıxdığını kəsmədi”, xalqımızın, dövlətimizin və liderimizin mahiyyətindən irəli gələn humanizm nümayiş etdirdi: Rusiya sülhməramlılarının müvəqqəti məsuliyyət zonasına aid edilən ərazilərdən separatçıların və Ermənistan silahlı qüvvələrinin tör-töküntülərinin çıxarılması üçün zaman tanıdı. Təəssüf ki, dövlətimizin bu humanist yanaşmasını yenə də Ermənistan, separatçı qüvvələr və onların havadarları Azərbaycanın zəifliyi, yaxud ermənilərin beynəlxalq səviyyədə dəstəkçilərindən ehtiyatlanması kimi başa düşüb, 10 noyabr bəyanatı ilə üzərlərinə götürdükləri öhdəliyə əməl etmədilər. Əksinə, sülh imitasiyası yaratmaqla danışıqları uzatmağa, vaxt qazanmağa və bununla da separatizmin qalıqlarının Azərbaycan ərazilərində mövcudluğunu qorumağa çalışdılar.

Amma, unutdular ki, müzəffər Ali Baş Komandanımızın xalq-hakimiyyət birliyi üzərində bərqərar olan qətiyyətli iradəsi dövlətimizin ərazi bütövlüyü və suverenliyi yolunda dönməzdir və sarsılmazdır, beynəlxalq hüquq və Konstitusiyamızla təsbit olunan haqlarımızın təmin olunması yolunda heç bir güzəşt müzakirə mövzusu belə ola bilməz.

Çox keçmədən – 19 sentyabr 2023-cü il tarixində Ermənistanın cinayətkar hərbi-siyasi rəhbərliyinin, oyuncaq seperatçı rejimin və havadarlarının “unutduqlarını” Azərbaycan bir daha xatırlatmalı oldu, düşməni başa düşdüyü dildə başa saldı: 23 saat dava edən anti-terror tədbirləri ilə sərhədlərimiz daxilində separatizmin kökünü birdəfəlik və əbədi olaraq kəsdi.

Bəli, bu gün biz qürurla Azərbaycanın qalibiyyətini, ərazi bütövlüyü və dövlət suverenliyini təsdiq edən, şərəf, qürur ünvanımız Şuşanın azadlığını simvolizə edən Zəfər Gününü qeyd edirik. Həm də hər bir azərbaycanlını qürurlandıran bu şərəfli hadisə Xankəndidə - Xanın kəndində reallaşır.

Bu şərəfi, bu sonsuz qüruru bizlərə torpaqlarımız işğal ediləndən sonra dünyaya gələn, Qarabağı danışıqlardan, yazılardan, kitablardan tanıyan gənclərimiz, Prezident İlham Əliyevin hakimiyyəti dövründə vətənpərvərlik ideologiyasının təsirində böyüyən gəncliyimiz, gələcəyimiz yaşatdı! O gənclik ki, dünya durduqca var olacaq Azərbaycanımızın gələcəyi onlara əmanətdir.

Bizlər həm də Şuşa zirvəsinə yüksələn, şərəflə və əbədi olaraq o zirvədə dalğalanacaq bayrağımızın ilk dəfə yüksəldilməsi – Bayraq günü ərəfəsindəyik. Azərbaycanın müqəddəs üçrəngli bayrağı ilk dəfə məhz 9 noyabr 1918-ci ildə qaldırılıb. Lakin, 28 aprel 1920-ci ildə bolşevik-daşnak işğalı ilə milli hökumətimiz devrilib, bayrağımız endirilib, Azərbaycanın istiqlalı süquta uğradıldı. Tam 70 il sonra, 1990-cı ilin 19 noyabr tarixində üçrəngli bayrağımız dahi dövlət adamı, böyük azərbaycanlı Heydər Əliyevin iradəsi ilə Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin qərarı ilə ikinci dəfə qaldırıldı və Muxtar Respublikanın dövlət bayrağı kimi qəbul edildi.

Bu gün qürur və şərəflə Azərbaycanın ərazi bütövlüyü, dövlət suverenliyi və sərhəd toxunulmazlığından danışırıq, müqəddəs üçrəngli bayraşığımız şərəf və qürur ünvanımız Şuşa zirvələrində dalğalanır.

Torpaqlarımızı canları, qanları bahasına azad edən şəhidlərimizin müqəddəs ruhu qarşısında baş əyirik!

Bizlərə belə qürurlu, şərəfli günlər yaşadan hər bir qazimizə, əsgərimizə, zabitimizə bir ömür borcluyuq!

273 illik tariximizin ən böyük sərkərdəsi, bizi qələbədən qələbəyə aparan Ali Baş Komandan, Azərbaycan var olduqca əbədi yaşayacaq müzəffər Sərkərdə, var olun!

Bayrağımızı zirvələrə yüksəldən Zəfərimiz əbədi, Zəfər Günümüz mübarək olsun!

Anar ƏLİYEV,
Tarix üzrə fəlsəfə doktoru