İqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatçısı - Vasili Vasilyeviç Leontyev
Rus əsilli amerikalı iqtisadçı, sənayelərarası təhlil nəzəriyyəsinin yaradıcısı Vasili Vasilyeviç Leontyev 5 avqust 1905-ci ildə Münhendə anadan olub. O, 1973-cü ildə “giriş-çıxış metodunu inkişaf və mühüm iqtisadi problemlərə tətbiq etdiyinə görə” iqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatına layiq görülüb.
V.V.Leontyev Rusiyanın sadə kəndli nəslindəndir. Ulu babası kənddən Sankt-Peterburqa köçüb, orada toxuculuq fabriki açaraq varlanıb. Atası Sankt-Peterburq Universitetinin əmək iqtisadiyyatı professoru olub.
Uşaqlıqdan qeyri-adi istedada malik Vasili məktəbi on dörd yaşında bitirib, 1921-ci ildə Petroqrad Universitetinə daxil olub, burada fəlsəfəni, sosiologiyanı və iqtisadiyyatı öyrənib.
1925-ci ildə 20 yaşında dörd illik universitet kursunu bitirib və iqtisadiyyat diplomu alıb. Yeniyetmə yaşlarından universitetin kitabxanasında rus, ingilis, fransız və alman dillərində iqtisadiyyatla bağlı çoxlu kitablar oxuyub.
Məktəbi bitirdikdən sonra iqtisadi coğrafiya müəllimi kimi işə düzəlib, eyni zamanda təhsilini Berlin Universitetində davam etdirmək üçün Almaniyaya viza üçün müraciət edib və altı aydan sonra Almaniyaya getməyə icazə alıb. Almaniyada Berlin Universitetində xalq təsərrüfatının fasiləsiz proses kimi öyrənilməsi mövzusunda doktorluq dissertasiyası üzərində işləməyib.
Təhsilini yarımçıq qoymadan Kil Universiteti nəzdində Dünya Təsərrüfatı İqtisadiyyatı İnstitutunda işləyib, statistik tələb və təklif əyrisinin törəməsi üzərində tədqiqat aparıb. 1928-ci ildə elmlər doktoru dərəcəsi aldı.
Elmi nailiyyətləri:
- “Xərclər-ixtisar” metodu
- Leontiev metodu ilə hesablamalar: sektorlararası tarazlığın iqtisadi və riyazi üsulları
- Milli iqtisadi planlaşdırma – ehtiyaclar, istehsal imkanları əyrisi; tələb və təklif əyrisi; büdcə xətti; xarici biznes mühiti və iqtisadi mənfəət
- Milli hesablar sistemində milli məhsul və onun kateqoriyaları
- Şaxələndirilmiş iqtisadiyyatın makroiqtisadi modelinin yaradılması, əks-əlaqə ilə struktur diaqramının xüsusiyyətlərinin nəzərə alınması
- Avtomatik idarəetmə nəzəriyyələrinin hazırlanması
- Qiymətləndirmə dövrəsinin qurulması üsulları və s.
V.V.Leontyevdən sitatlar:
“Marks yaxşı riyaziyyatçı deyildi. Həmişə rəqəmləri və düsturları çaş-baş salırdı, onun əməyin dəyəri nəzəriyyəsi o qədər də informativ deyil, amma mahiyyət etibarilə mən Marksı şərh edirəm və Marks mənə klassik iqtisadçı kimi maraqlıdır”.
"İqtisadçılar insan cəmiyyətinin necə inkişaf etdiyini başa düşməyə töhfə verməyə borcludurlar, iqtisad elminin nümayəndələri antropoloqlar və digər elm adamları ilə əməkdaşlıq etməlidirlər".
“İqtisadiyyat yaxta kimidir, yaxta külək olmayınca üzmədiyi kimi, iqtisadiyyat da şirkətlərə qazanc əldə etməyə imkan verilməyənə qədər inkişaf edə bilmir. Amma hökumət xəritə və plumb xətti verməsə, yaxta yanlış istiqamətdə üzəcək, gəmini idarə edə bilməyəcək”...