Son zamanlar ABŞ ilə Azərbaycan arasında ikitərəfli ticarətin həcminin artması ticarət-iqtisadi əlaqələrin yüksək səviyyəsindən xəbər verir. ABŞ-nin iqtisadiyyat və geosiyasət eksperti, Dünya İqtisadi Forumunun nümayəndəsi Kayl İnan “vergiler.az” əməkdaşının suallarını cavablandırıb.

- Cənab İnan, ABŞ ilə Azərbaycan arasında iqtisadi əlaqələrin hazırkı səviyyəsini necə səciyyələndirə bilərsiniz?

- ABŞ iri neft və təbii qaz ixracatçısı olan Azərbaycanın ən böyük ticarət tərəfdaşlarından biridir. Enerji sektoru iki ölkə arasında iqtisadi əlaqələrin əsas mühərrikidir. Azərbaycan Xəzər regionunda əsas neft və qaz istehsalçısıdır. Enerji daşıyıcıları ilə yanaşı, Azərbaycan ABŞ-a tekstil və kənd təsərrüfatı məhsulları kimi digər mallar da ixrac edir. Birləşmiş Ştatlar Azərbaycan-ABŞ Biznes Şurası və ABŞ-Azərbaycan Ticarət Palatası kimi Azərbaycandakı çoxsaylı iqtisadi inkişaf layihələrində iştirak edir. Bu qurumlar iki ölkə arasında ticarəti və investisiyaları təşviq etmək məqsədi daşıyır. Amerika hökuməti özəl sektora və infrastrukturun inkişafına dəstək üçün ABŞ Ticarət və İnkişaf Agentliyi vasitəsilə Azərbaycana iqtisadi yardım göstərir.

- Azərbaycan iqtisadiyyatının müxtəlif sahələrində bir çox Amerika şirkəti təmsil olunur. Azərbaycan iqtisadiyyatının hansı sahələri amerikalı investorlar üçün daha böyük maraq doğurur?

- Azərbaycanda müxtəlif sektorlarda 200-dən çox ABŞ şirkəti təmsil olunur. Enerji sektoru ABŞ investorları üçün xüsusi maraq doğurur, ABŞ şirkətləri uzun illərdir Azərbaycanın enerji ehtiyatlarının işlənməsində iştirak edirlər. “Chevron”, “ExxonMobil” kimi Amerika şirkətləri BP ilə birlikdə Azərbaycanın neft-qaz sektoruna sərmayə qoyub, “Azəri-Çıraq-Günəşli” və “Şahdəniz” neft-qaz yataqlarının işlənməsində iştirak ediblər. ABŞ investorları enerji sektorundan əlavə, infrastruktur və tikinti, telekommunikasiya, kənd təsərrüfatı və qida emalı, maliyyə xidmətləri turizm kimi digər sektorlara da maraq göstərirlər.

Birləşmiş Ştatlar Azərbaycan-ABŞ Biznes Şurası və ABŞ-Azərbaycan Ticarət
Palatası kimi Azərbaycandakı çoxsaylı iqtisadi inkişaf layihələrində iştirak edir

ABŞ şirkətləri Azərbaycanda magistral yolların, hava limanlarının və digər infrastruktur layihələrinin tikintisində, Azərbaycanın mobil rabitə və internet şəbəkələrinin inkişafında iştirak edib, meyvə, tərəvəz və digər kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalına, qida emalı sənayesinə, Azərbaycanın bank və sığorta sektorlarına sərmayə qoyublar.

- ABŞ-nin Azərbaycanda biznes mühitinin inkişafı və dövlət-özəl sektor tərəfdaşlığının möhkəmlənməsi sahəsində fəaliyətini necə qiymətləndirirsiniz?

- İllik konfranslar, eləcə də USACC, “AmCham Azerbaijan”, AZPROMO, Azərbaycan İnvestisiya Şirkəti tərəfindən təşkil olunan rüblük görüşlər cari biznes dialoquna böyük töhfə və təkan verir. Davam edən dialoq biznes mühitinin ümumilikdə əlverişli yolda olduğunu göstərir.

- Son beş ildə ABŞ ilə Azərbaycan arasında həyata keçirilən ən mühüm iqtisadi layihələr hansı sahələri əhatə edir?

- ABŞ və Azərbaycan uzun illərdir ki, enerji, infrastruktur, təhsil və müdafiə kimi müxtəlif sektorlarda bir çox layihələrdə əməkdaşlıq edir. İki ölkə arasında ən mühüm layihələrə bunlar daxildir:

▪ Enerji. Nəhəng infrastruktur layihəsi olan Cənub Qaz Dəhlizi ABŞ və Azərbaycanın ən mühüm birgə layihələrdəndir. Amerikanın “Chevron”, “ExxonMobil” kimi şirkətləri BP ilə birlikdə Azərbaycanın inkişafına sərmayə qoyublar.

▪ İnfrastruktur. Birləşmiş Ştatlar Azərbaycana qeyri-neft sənayesinin inkişafını dəstəkləyə biləcək magistral yolların, hava limanlarının və digər nəqliyyat infrastrukturunun tikintisinə kömək göstərib. Amerikanın “Bechtel” şirkəti Azərbaycanda infrastruktur layihələrinin tikintisində iştirak edib.

ABŞ investorları enerji sektorundan əlavə, infrastruktur və tikinti,
telekommunikasiya, kənd təsərrüfatı və qida emalı, maliyyə
xidmətləri turizm kimi digər sektorlara da maraq göstərirlər

▪ Təhsil və təlim. Birləşmiş Ştatlar informasiya texnologiyaları, mühəndislik və idarəetmə kimi müxtəlif sahələrdə azərbaycanlı tələbələrə və mütəxəssislərə təqaüdlər və təlim proqramları təqdim ediblər. Bundan əlavə, ABŞ hökuməti azərbaycanlı tələbələrin ABŞ-da ali təhsil almasına dəstək göstərib.

▪ Müdafiə. Birləşmiş Ştatlar ölkəyə ordusunu modernləşdirməyə və potensial təhlükələrə qarşı müdafiə qabiliyyətini təkmilləşdirməyə kömək etmək üçün Azərbaycana avadanlıq və təlim şəklində hərbi yardım göstərib.

▪ Turizm. Birləşmiş Ştatlar ölkənin turizm sənayesini inkişaf etdirmək və ABŞ vətəndaşlarını Azərbaycana səfər etməyə həvəsləndirmək yönümündə çalışan Azərbaycan şirkətlərinə və təşkilatlarına yardım göstərib. Amerika şirkətləri Azərbaycanın turizm sektoruna sərmayə qoyub, otellərin, kurortların və digər turizm obyektlərinin inkişafı ilə məşğul olublar.

▪ Kiçik və orta müəssisələr. Birləşmiş Ştatlar müxtəlif qeyri-neft sənayelərində kiçik və orta müəssisələrə maliyyə dəstəyi, təlim və texniki yardım göstərib.

Tamilla MƏMMƏDOVA