27 İyul 2024

VERGİLƏR

SOSİAL-İQTİSADİ ONLAYN QƏZET

Hə­qi­qi hər­bi xid­mə­tə ça­ğı­rıl­mış iş­çi ilə əmək mü­qa­vi­lə­si han­sı şə­kil­də ləğv edilə bi­lə­r?

“vergiler.az”ın sualına əmək qanunvericiliyi eksperti Nüsrət Xəlilov aydınlıq gətirir.

Əmək Mə­cəl­lə­sin­də əmək mü­qa­vi­lə­si­nin ləğv edil­mə­sinin əsa­s­la­rı mü­əy­yən olunub. Mə­cəl­lə­nin 74-cü mad­də­sin­də tərəflərin iradəsindən və ya istəyindən asılı olmayaraq əmək müqaviləsinə xitam verilən hallardan biri kimi işçinin hərbi və ya alternativ xidmətə çağırıldığı göstərilib. Çün­ki fər­din hər­bi xid­mə­tə ça­ğı­rıl­ma­sı əmək mü­qa­vi­lə­si­nin tə­rəf­lə­ri olan iş­çi və işə­gö­tü­rə­nin ira­də və is­tə­yin­dən ası­lı hal de­yil.

Təc­rü­bə­də işçi hərbi xidmətə çağırıldığı hal­lar­da əmək mü­qa­vi­lə­si­nə doğ­ru əsas­la xi­tam ve­ril­mədiyinə də rast gə­li­nir ki, bu da iş­çi­nin bir sı­ra hü­quq­la­rı­nın po­zul­ma­sı­na gətirib çıxardır. Əmək Mə­cəl­lə­si­nin 77-ci mad­də­si­nin 7-ci bən­di­nə əsa­sən, əmək müqavilə­si­nə “tərəflərin iradəsindən və ya istəyindən asılı olmayaraq” əsası ilə xi­tam ve­ril­di­yi za­man işə­gö­tü­rən tə­rə­fin­dən iş­çi­yə or­ta ay­lıq əməkhaq­qı­nın azı iki mis­li miq­da­rın­da müa­vi­nət ödə­nil­mə­li­dir.

Bun­dan əla­və, Əmək Mə­cəl­lə­si­nin 77-ci mad­də­si­nin 9-cu bən­di­nə əsa­sən, qanunve­ri­ci­lik­lə mü­əy­yən edil­miş qay­da­da mü­əs­si­sə­nin ləğ­vi is­tis­na ol­maq­la, işçinin müd­dət­li hə­qi­qi hər­bi xid­mət­də ol­du­ğu müd­dət ər­zin­də mül­kiy­yət növündən və təş­ki­la­ti-hü­qu­qi for­ma­sın­dan ası­lı ol­ma­ya­raq mü­əs­si­sə­də iş ye­ri və və­zi­fə­si sax­la­nı­lır. Müd­dət­li hə­qi­qi hər­bi xid­mə­tə ça­ğı­rı­la­na­dək mü­va­fiq müəssisədə iş­lə­miş şəxs­lər, hər­bi xid­mət­dən bu­ra­xıl­dıq­dan ən ge­ci 60 təq­vim gü­nü ke­çə­nə­dək hə­min mü­əs­si­sə­də əv­vəl­ki və ya bu­na bə­ra­bər və­zi­fə­yə (pe­şə­yə) qayıtmaq hü­qu­qu­na ma­lik­dir­lər.

Gö­rün­dü­yü ki­mi, əmək mü­qa­vi­lə­si­nə mü­va­fiq əsas­la xi­tam ve­ril­mə­mə­si iş­çi­nin müa­vi­nət əl­də et­mək hü­qu­qu­nu poz­maq­la ya­na­şı, həm də onun hər­bi xidmət­dən qa­yıt­dıq­dan son­ra işinə bərpa olunmaq hü­qu­qu­nun da po­zul­ma­sı­na sə­bəb olur. Bu əsas­la əmək mü­qa­vi­lə­si­nə xi­tam ve­ril­mə­si üçün Sə­fər­bər­lik və Hər­bi Xid­mə­tə Ça­ğı­rış Döv­lət Xid­mə­ti tə­rə­fin­dən gəl­miş ça­ğı­rış və­rə­qə­si­nin su­rə­ti əla­və edil­mək­lə iş­çi əri­zə ilə müra­ci­ət et­mə­li və işə­gö­tü­rən tə­rə­fin­dən ve­ril­miş əmr nəticə­sin­də əmək mü­qa­vi­lə­si­nə xi­tam ve­ril­mə­li­dir.

Son­da onu da qeyd edək ki, Ver­gi Mə­cəl­lə­si­nin 102.1.14.16-cı mad­də­si­nə gö­rə, işə­gö­tü­rən tə­rə­fin­dən iş­çi­nin hər­bi və al­ter­na­tiv xid­mə­tə ça­ğı­rıl­ma­sı ilə əla­qə­dar ödə­ni­lən müa­vi­nət­lə­rin qa­nun­ve­ri­ci­lik­də nə­zər­də tu­tu­lan məb­lə­ği gə­lir ver­gi­sin­dən azad­dır.

VergiSığorta məbləğinin gəlirdən çıxılması VergiMəcburi dövlət sosial sığorta haqları üzrə borcların silinməsi VergiSadələşdirilmiş verginin ödəyicilərinə vergi güzəşti VergiBankdan xarici valyuta alan vergi ödəyicisi üçün məzənnə fərqi xərc kimi nəzərə alınırmı? VergiTorpaqların barteri zamanı tərəflərin ödəyəcəyi vergi məbləğinin hesablanması VergiYanlış ödənilmiş məcburi dövlət sosial sığorta məbləğinin geri qaytarılması VergiTəsisçiyə olan borc məbləğlərinin qaytarılması qaydası VergiMal mübadiləsi zamanı vergitutma VergiMüharibə veteranlarının vergi güzəşti hansı tarixdən hesablanır? VergiQeyri-kommersiya təşkilatlarının qeydiyyatı necə aparılır?