17 İyun 2025

VERGİLƏR

SOSİAL-İQTİSADİ ONLAYN QƏZET

Çindən idxalın azalması dollara tələbi aşağı salıb

Bakı Mühəndislik Universitetinin elmi işlər üzrə prorektoru, iqtisadçı Elçin Süleymanov Azərbaycanın valyuta bazarındakı vəziyyəti şərh edərkən bildirib ki, son dövrlər dollara tələbin aşağı düşməsi idxalın azalması və qlobal bazarlarda baş verən hadisələrlə əlaqəlidir: "Dövlət Neft Fondunun valyuta satışı ilə bağlı dekabr və yanvarda keçirilən hərracları arasında ciddi fərq var. Dekabrda təxminən 900 milyon dollara yaxın valyuta satılmışdı, yanvarda isə hərraca daha az vəsait çıxarıldı. 540 milyon dolların cəmi 300 milyon dolları satıldı. Amma bunun səbəbləri müəyyən qədər başa düşüləndir. Çünki dekabr ayında tətil və digər səbəblərdən əhalinin dollara olan tələbi artır. Yanvarda isə dövlət də, şirkətlər də investisiya planını müəyyən qədər ehtiyatlı həyata keçirir.

Dollara tələbin azalmasının birinci səbəbini yanvar ayında Çində koronavirus epidemiyasının yayılması ilə əlaqələndirirəm. Çünki Azərbaycanda idxalın əhəmiyyətli hissəsi Çinin payına düşür. Bizim hər 100 manatlıq idxalımızın 10 manatını Çindən gələn məhsullar təşkil edir. Hazırda Çindən karqo və sərnişin təyyarələrinin ölkəyə uçuşları dayandırılıb. Yəni epidemiya idxalda tələbin azalmasına ciddi təsir göstərib.

Dollara tələbin azalması manatın məzənnəsinə bahalaşma təzyiqi yaradır. Əgər manatın möhkəmlənməsi ölkədə aparılan düzgün iqtisadi siyasət, dollarizasiyaya qarşı inzibati mexanizmdən qaynaqlanırsa, bu arzu ediləndir. Çünki hər bir ölkə öz valyutasının qorunmasını istəyir və iqtisadi siyasətinin əsas istiqamətlərindən birini ölkə valyutasının dəyərli olması təşkil edir. Hazırkı iqtisadi şəraitdə isə manatın məzənnəsinin sabit saxlanılması daha əlverişlidir".

Səbuhi TURAN

VergiKarqo şirkətləri üçün tələblərdə hansı dəyişiklik edilib? Vergiİcarəyə götürülən obyekt üçün kod almaq mümkündürmü? VergiTorpaqların icarəyə verilməsi əməliyyatı ƏDV-yə cəlb olunurmu? VergiGüzəştli qiymətlə satış zamanı ƏDV hansı məbləğdən hesablanmalıdır? VergiQeyri-rezidentlərə xalis mənfəətə görə hesablanan vergi ilə bağlı dəyişikliklər VergiBazarın sahibi icarəyə götürülən obyektin vergi orqanında uçota qoyulmasını tələb edə bilərmi? VergiƏhalidən qızıl alışına çəkilən xərclər hansı formada gəlirdən çıxıla bilər? VergiKassa metodu ilə çalışan sahibkar üçün gəlirin əldə edilməsi vaxtı necə tənzimlənir? VergiHansı halda həyatın yığım sığortası üzrə sığorta haqları ilə sığorta ödənişləri arasındakı fərqdən vergi tutulur? VergiFermer təsərrüfatında çalışan işçilərin vergi və sosial ödənişləri necə hesablanır?