“2024-cü il aprelin 1-dən qüvvəyə minmiş ikiqat vergitutma haqqında saziş sayəsində Azərbaycan və Slovakiya arasında ticarət dövriyyəsinin artacağı gözlənilir”. Bu sözləri “Azərbaycan iqtisadiyyatı” Teleqram kanalına slovakiyalı ekspert Cozef Hrabina deyib. Mütəxəssis hər iki ölkənin iqtisadi və investisiya üzrə əməkdaşlığının inkişafı üçün ən perspektivli istiqamətləri qeyd edib.

Kənd təsərrüfatı istehsalı və texnologiyası

“Azərbaycan əsasən ixrac üçün tütün, çay, zeytun, üzüm və qoz-fındıq kimi qiymətli bitkilərin becərilməsi üzrə ixtisaslaşıb. Slovakiya şirkətləri Azərbaycanın kənd təsərrüfatı sektoruna sərmayə qoya, qabaqcıl kənd təsərrüfatı texnikası və texnologiyaları təqdim edə bilər. Bura məhsuldarlığı artırmaq üçün kənd təsərrüfatı alətləri, avtomatlaşdırılmış suvarma sistemləri və məhsulun monitorinqi texnologiyaları daxildir. Bu tədbirlər Slovakiyanın qabaqcıl kənd təsərrüfatı texnologiyalarının tətbiqi yolu ilə Azərbaycanda aqrar sahədə məhsuldarlığın və səmərəliliyin artırılmasına, məhsulun keyfiyyətini yaxşılaşdırmaq və beynəlxalq standartlara cavab verməklə kənd təsərrüfatı məhsullarının ixracının artmasına səbəb olacaq, nəticə etibarilə yeni müəssisə və texnologiya mərkəzlərinin yaradılması hesabına iş yerlərinin açılmasına öz töhfəsini verəcək”, - ekspert bildirib.

Onun sözlərinə görə, Slovakiya şirkətləri ixracın keyfiyyətini və istehsal olunan məhsulların bazarda mövcudluğunu artırmaq üçün emal müəssisələrinə, qablaşdırma texnologiyalarına və əlavə dəyər proseslərinə investisiyalar vasitəsilə bu sektorlara daxil ola bilərlər: “Slovakiyanın heyvandarlıq və süd məhsulları istehsalı sahəsində təcrübəsi yerli məhsuldarlığı və keyfiyyəti əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşdıra bilər. Nəticədə Azərbaycan keyfiyyətli heyvan cinslərinə və süd məhsullarının istehsalı üzrə qabaqcıl texnologiyalara çıxış əldə edəcək”.

Nəqliyyat və infrastruktur

“Azərbaycan Avrasiya nəqliyyat dəhlizlərində həlledici rol oynayır. Slovakiya şirkətləri bu infrastruktur layihələrinin tikintisində, modernləşdirilməsində və idarə olunmasında iştirak edə bilərlər. Bu, nəqliyyat infrastrukturunu və ticarət əlaqələrini yaxşılaşdırmağa kömək edəcək və ölkənin Avrasiya nəqliyyat şəbəkələrində əsas tranzit qovşağı kimi mövqeyini daha da möhkəmləndirəcək”, - C.Hrabina qeyd edib. Ekspertin sözlərinə görə, ölkələrimiz arasında nəqliyyat sektorunda potensial layihələr Heydər Əliyev Beynəlxalq Aeroportu kimi əsas hava limanlarında obyektlərin modernləşdirilməsi və genişləndirilməsi, hava hərəkətinə nəzarətin yaxşılaşdırılması və təhlükəsizliyin təmin olunması üçün qabaqcıl texnologiyaların tətbiqi, hava nəqliyyatının idarə edilməsi və yüklərin daşınmasının səmərəliliyini artırmaq üçün logistik xidmətlərin inkişafı kimi sahələri əhatə edə bilər.

Kimya və əczaçılıq sənayesi

“Neft-kimya mühəndisliyi və zavod tikintisi sahəsində Slovakiyanın təcrübəsi çox faydalı ola bilər. Nəticədə Azərbaycan güclü neft-kimya sənayesinin inkişafı hesabına iqtisadiyyatını şaxələndirə, neft-kimya zavodlarının yaradılması və istismarı ilə iş yerləri yarada, istehsalın səmərəliliyini və ekoloji standartları yaxşılaşdırmaq üçün qabaqcıl Slovakiya texnologiyalarını tətbiq edə bilər. Bu sahəyə istehsal imkanlarının genişləndirilməsi üçün neft-kimya müəssisələrinin tikintisində və modernləşdirilməsində iştirak da daxildir”, - ekspert bildirib.

Əczaçılıq

Mütəxəssis qeyd edib ki, Azərbaycan böyük ölçüdə xaricdən gətirilən dərmanlardan asılıdır. Bu baxımdan, Slovakiyanın əczaçılıq şirkətləri yerli səhiyyə infrastrukturuna töhfə verərək onları dərman və müasir tibbi texnologiyalarla təmin edə bilər: “Bundan başqa, ölkələrimiz dərman vasitələrinin yerli istehsal imkanlarının yaradılmasında əməkdaşlıq edə, bununla da idxaldan asılılığı azalda bilərlər. Biz ən son tibbi texnologiyalar və təcrübələrə diqqət yetirməklə Azərbaycanın səhiyyə işçiləri üçün təlim proqramları üzrə əməkdaşlıq edə bilərik”.

Su resursları və tullantıların idarə edilməsi

Müsahibimiz bildirib ki, Slovakiya şirkətləri suyun təmizlənməsi və tullantıların idarə edilməsi sahəsində təcrübə və texnologiyaları paylaşa bilərlər: “Ekoloji dayanıqlılığın artırılması, əhalinin sağlamlığının yaxşılaşdırılması, təmiz su təchizatının təmin edilməsi və tullantıların səmərəli idarə olunması, ətraf mühitin deqradasiyası ilə bağlı xərclərin azaldılması və səmərəsiz tullantıların idarə olunması günümüzün ən aktual məsələlərindəndir. Ölkələrimiz ekoloji standartlara uyğunluğu təmin etmək üçün sənaye və məişət tullantı sularının təmizlənməsi qurğularının tikintisi və modernləşdirilməsində, əhalinin sağlamlığının və ətraf mühitin keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması üçün inteqrasiya olunmuş kanalizasiya sistemlərinin işlənib hazırlanmasında, tullantıların enerjiyə çevrilməsi layihələrinin həyata keçirilməsində əməkdaşlıq edə bilərlər".

Kiçik su elektrik stansiyaları

Ekspertin sözlərinə görə, Azərbaycan bərpaolunan enerji mənbələrinin, o cümlədən kiçik su elektrik stansiyalarının inkişafı üçün böyük potensiala malikdir: “Hidroenergetika layihələrinin həyata keçirilməsində təcrübəsi olan Slovakiya şirkətləri kiçik su elektrik stansiyalarına sərmayə qoya və inkişaf etdirə bilərlər. Bu, Azərbaycanda kiçik su elektrik stansiyalarının inkişafı yolu ilə bərpaolunan enerji mənbələrinin potensialının artırılmasına, elektrik enerjisinin istehsalı üçün yerli su ehtiyatlarından səmərəli istifadə etməklə enerji müstəqilliyinə nail olunmasına, kənd və ucqar ərazilərin etibarlı və dayanıqlı elektrik enerjisi ilə təminatına kömək edə bilər. Bura potensial layihələrə investisiya qoyuluşu, xüsusilə bərpaolunan enerji texnologiyaları və tətbiqlərinin inkişafı üçün tədqiqatla bağlı əməkdaşlıq da daxildir”.

Bərpaolunan enerji

“Azərbaycan enerji strukturunu şaxələndirmək üçün bərpaolunan enerji sektorunun inkişafına sadiqliyini nümayiş etdirir. Slovakiya şirkətləri günəş, külək elektrik stansiyaları kimi bərpaolunan enerji layihələri üçün sərmayə qoya və müasir texnologiya təqdim edə bilər. Ölkələrimiz arasında bu sahədə əməkdaşlıq ekoloji cəhətdən təmiz enerji balansına keçidə, bərpaolunan enerji layihələrinə investisiyalar hesabına dayanıqlı iqtisadi artıma və milli enerji sistemində təmiz enerjinin payını artırmaqla ətraf mühitə təsirlərin azaldılmasına töhfə verə bilər”, - ekspert bildirib.

Davamlı şəhər inkişafı

“Azərbaycanda gedən sürətli urbanizasiya prosesi şəhərsalmanın davamlı inkişafını zəruri edir. Hesab edirəm ki, “ağıllı şəhər” texnologiyalarına və davamlı şəhər infrastrukturuna yatırılan investisiyalar bu problemi həll edə bilər. Qeyd olunan tədbirlər “yaşıl” məkanların inteqrasiyası vasitəsilə davamlı şəhər artımına kömək edəcək, qabaqcıl şəhərsalma və inkişaf yolu ilə iqtisadi imkanları və sosial rifahı yaxşılaşdıracaq”, - ekspert qeyd edib.

Tamilla MƏMMƏDOVA