Vergi Məcəlləsinin 164.1.46-cı maddəsinə əsasən, heyvandarlıq və quşçuluq təsərrüfatlarında istifadə edilən siyahısı müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi orqan (qurum) tərəfindən təsdiq edilən yem və yem əlavələrinin satışı üzrə dövriyyələr – 2020-ci il yanvarın 1-dən 4 il müddətinə ƏDV-dən azad edilib. Qanunvericiliyin bu tələbinin əhəmiyyətini “vergiler.az”a iqtisadçı ekspert Radil Fətullayev şərh edir.

Vergi Məcəlləsindəki bu müddəa ölkədə kənd təsərrüfatı sahəsinin inkişafı, özünəməşğulluğun təmin edilməsi, həmin sahənin məhsullarına olan tələbatın daxili istehsal hesabına təmin olunması, idxaldan asılılığın azaldılması və ərzaq təhlükəsizliyi baxımından aqrar sahədə dövlət siyasətinin həyata keçirilməsi məqsədi daşıyır.

Artıq bilirik ki, kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalı, satışı vergidən azaddır və bununla bağlı Vergi Məcəlləsində ayrıca maddələrdə izahlar verilib. Ancaq bütün kənd təsərrüfatı məhsullarının sonrakı mərhələdə dövriyyəsi, yəni, tədarükü və ticarəti tam olaraq vergidən azad deyil. Lakin 2020-ci il yanvarın 1-dən heyvandarlıq və quşçuluq təsərrüfatlarında istifadə edilən yem və yem əlavələrinin satışı üzrə dövriyyələr tam olaraq ƏDV-dən azad edilib. Həmin malların siyahısı Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 30 iyun 2022-ci il tarixli 251 nömrəli Qərarı ilə təsdiq eidlib. Bu siyahıya yemlərin tərkibinə daxil olan qüvvəli, qaba və sulu şirəli yemlər, bitki və heyvan mənşəli yemlər, heyvandarlıqda və quşçuluqda istifadə olunan müəyyən amin turşuları, həmçinin, yem əlavəsi, müxtəlif təyinatlı minerallar, vitaminlər və digər maddələr daxil edilib.

Qeyd edək ki, artıq bu cür məhsulların bütün zəncirlər üzrə dövriyyəsinin ƏDV-dən azad olunması təbii ki, heyvandarlığın inkişafına öz təsirini göstərəcək. Bildiyimiz kimi, son dövrlərdə dünya bazarında ət və ət məhsullarının dəyərinin ciddi bir şəkildə artımı davam edirdi. Bu nöqteyi-nəzərdən aparılan siyasət ölkədə istehsal edilən mal əti, qoyun əti, həmçinin, quş ətinin bahalaşmasının qarşısını ala biləcək əsas məsələlərdən biridir.

Çünki mal əti satan şəxslər hər zaman həmin heyvanı fermerlərdən almırlar. Əsasən, tədarük məntəqələrindən əldə edirlər. Bu halda isə satıcı satış zamanı həm ticarət əlavəsini, həmçinin, öz ödədiyi əlavə dəyər vergisini malın üzərinə əlavə edərək satır. Nəticədə, mal ətinin və digər heydandarlıq və quşçuluq məhsullarının dövriyyəsinin ƏDV-dən azad olması təbii ki, son istehlakçının həmin məhsulu aşağı dəyərlə əldə etməsinə səbəb olacaq.

Beləliklə, heyvandarlıq və quşçuluq təsərrüfatlarında istifadə edilən yem və yem əlavələrinin satışı üzrə dövriyyələrin tam olaraq ƏDV-dən azad edilməsi ümumilikdə kənd təsərrüfatı sektorunda qiymətlərin artımının qarşısını ala bilən mühüm səbəblərdəndir.