Ölkəmizdə 2018-ci ilin yanvar ayının 1-dən “İşsizlikdən sığorta haqqında” Qanun qüvvəyə minib. Vəkillər Kollegiyasının üzvü, “LCG” vəkil bürosunun vəkili Əmiraslan Yusifov bu sığorta növünə dair vətəndaşların bilməli olduğu məqamları “vergiler.az” üçün bölüşüb.

“İşsizlikdən sığorta haqqında” Qanun işdən azad olunan işçilərə kompensasiya ödənilməsi məqsədini daşıyır.

Sığorta haqqı sığorta olunan (işçilər) və sığortaedən (işəgötürən) tərəfindən birlikdə sığortaçıya (Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinə) ödənilən məbləğdir. Məbləğin tarifi işçinin aylıq əməkhaqqının 0,5 faizi işçi və 0,5 faizi işəgötürən tərəfindən olmaqla, ümumilikdə 1 faiz təşkil edir. Bu sığorta növündə sığorta tarifi bütün işçilər üçün eyni hesablanır.

İlk öncə qeyd edək ki, bu sığortadan “İşsizlikdən sığorta haqqında” Qanunun 13.1-ci maddəsinə və “Məşğulluq haqqında” Qanunun 5-ci maddəsinə uyğun olaraq işsiz kimi qeydiyyata alınan şəxslər yararlana bilirlər.

Bu sığorta üzrə ödənilən ödənişlər üç yerə bölünür:

• əsas sığorta ödənişi;
• sığorta ödənişinə əlavə;
• minimum sığorta ödənişi.

Dövlət orqanının və ya hüquqi şəxsin ləğv edilməsi və işçilərin və ya dövlət qulluqçularının sayı və ya ştatları ixtisar edildiyi hallar üzrə işdən çıxanların itirilmiş orta aylıq əməkhaqqının 50 faizi məbləğində, əmək müqaviləsinin müddətinin bitməsi ilə bağlı isə minimum sığorta ödənişi edilir. Sığorta ödənişi müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilmiş minimum aylıq əməkhaqqı məbləğinə bərabər tutulur.

İnzibati Xətalar Məcəlləsinin 460-cı maddəsinə əsasən, az miqdarda vergiləri, işsizlikdən sığorta, icbari tibbi sığorta və ya məcburi dövlət sosial sığorta haqlarını ödəməkdən yayınmağa görə - inzibati xətanın bilavasitə obyekti olmuş vergilərin və ödənişlərin məbləğinin otuz faizindən yetmiş faizinədək məbləğdə cərimə edilir.

Burada “az miqdar” dedikdə, əlli min manatdan yuxarı olmayan məbləğ başa düşülür.

İnzibati Xətalar Məcəlləsinin 477-1 -ci maddəsinə əsasən, sığortaedən tərəfindən işsizlikdən sığorta haqqında qanunvericiliyin pozulmasına; Əmək Məcəlləsinin 77-ci maddəsinin birinci hissəsinə uyğun olaraq işçiyə xəbərdarlıq edildiyi gündən 5 gün müddətində həmin işçinin peşəsi, ixtisası və əməkhaqqı barədə sığortaçıya rəsmi məlumat verməməsinə; sığorta haqqının hesablanmasına və ödənilməsinə, sığorta ödənişinin təyin edilməsinə əsas olan məlumatları sığortaçıya (elektron və ya kağız daşıyıcıda) təqdim etməməsinə; sığorta haqqının hesablanmasını və uçotunu aparmamasına, hər rüb üzrə rüb başa çatdıqdan sonra növbəti ayın 20-dən gec olmayaraq bu barədə müvafiq icra hakimiyyəti orqanına hesabat verməməsinə; habelə sığorta ödənişi üçün əsas olan sənədlərin və məlumatların qorunub saxlanılmasını təmin etməməsinə görə - fiziki şəxslər yüz manat məbləğində, vəzifəli şəxslər iki yüz manat məbləğində, hüquqi şəxslər dörd yüz manat məbləğində cərimə edilir.

Sığortaolunan tərəfindən sığorta ödənişinin miqdarının dəyişməsinə və ya dayandırılmasına səbəb olan “İşsizlikdən sığorta haqqında” Qanun ilə müəyyən olunmuş hallar barədə 10 gündən gec olmayaraq sığortaçıya məlumat verilməməsinə görə - inzibati xəta nəticəsində vurulmuş ziyanın bir misli miqdarında cərimə edilir.