Xam neft, neft məhsulları və təbii qaz Azərbaycanın Bolqarıstana ixracının əsas hissəsini təşkil edir. Yunanıstan-Bolqarıstan İnterkonnektorunun (IGB) istifadəyə verilməsindən sonra Azərbaycandan Bolqarıstana ixracın əhəmiyyətli dərəcədə artacağı gözlənilir. Eyni zamanda, iki ölkə qeyri-neft sektorunda, o cümlədən nəqliyyat, sənaye, ticarət, kənd təsərrüfatı, informasiya texnologiyaları və turizm sahələrində əlaqələrin inkişafında maraqlıdır.

Beynəlxalq münasibətlər üzrə mütəxəssis, siyasi elmlər namizədi Stanislav Baçev “vergiler.az”ın Bolqarıstan-Azərbaycan münasibətlərinə dair suallarını cavablandırıb.

- Azərbaycanla Bolqarıstan arasında əməkdaşlığın hazırkı səviyyəsini necə qiymətləndirirsiniz?

- Bolqarıstan öz milli maraqlarına cavab verən çoxvektorlu balanslaşdırılmış xarici siyasət yürüdür. Bu baxımdan, ölkələrimiz arasındakı hazırkı dostluq münasibətlərini bu siyasətin uğurlu nəticəsi kimi dəyərləndirmək olar. Bununla yanaşı, hesab edirəm ki, qarşılıqlı əməkdaşlığımızı daha da dərinləşdirmək və inkişaf etdirmək üçün kifayət qədər potensial mövcuddur. Azərbaycan Qafqazda əsas dövlətdir və Bolqarıstan kimi müasir proseslərin istiqamətinə təsir edən, bir çox mədəniyyətlərin kəsişdiyi yerdir.

- İnvestisiya baxımından Bolqarıstan şirkətlərinin diqqətini Azərbaycan iqtisadiyyatının hansı sahələri cəlb edir?

- İkitərəfli əməkdaşlıq dövlətin dəstəyi və iştirakı ilə qarşılıqlı, bərabərhüquqlu sərmayələr ətrafında birləşdirilə və inkişaf etdirilə bilər. Bolqarıstanın müxtəlif sahələr, o cümlədən gübrə və əkin sahələri ilə bağlı məhsulları, eləcə də müdafiə sənayesində güclü ənənələri var.

İnterkonnektorun potensialının artırılması Bolqarıstanın
milli maraqları ilə bağlıdır və onlara uyğundur.

- Bu yaxınlarda İGB-nin işə salınması mərasimi keçirildi və bu interkonnektor vasitəsilə Azərbaycan qazı Bolqarıstana çatdırılacaq. İnterkonnektorun işə salınması Bolqarıstanda və bütövlükdə regionda enerji sahəsində vəziyyəti necə dəyişəcək?

- Təbii qazın alğı-satqısı və nəqli üzrə mövcud müqavilə əsasında tam gücün istifadəsi iki aspektə malikdir - qısamüddətli və uzunmüddətli. Qısamüddətli gələcək qış üçün enerji balansının maksimum sabitliyini təmin edir. Tam gücə çatmaq təbii qazdan istifadə edən böyük Bolqarıstan zavodlarının fasiləsiz fəaliyyətini davam etdirməsinə imkan verəcək. Uzunmüddətli aspekt isə Bolqarıstana təbii qaz hasil edən və ya tranzit edən hər bir dövlətlə gələcək müqavilələr haqqında danışıqlar apararkən qaz tədarükü üçün daha yaxşı şərtlər axtarmaq imkanı verir. IGB-nin mövcudluğu və rolu bütün aspektlərdə müsbətdir və balanslaşdırılmış xarici siyasət yürütmək prinsipini və anlayışını əks etdirir.

- IGB-nin ötürmə qabiliyyətinin artırılması imkanlarını necə qiymətləndirərdiniz?

- İnterkonnektorun potensialının artırılması Bolqarıstanın milli maraqları ilə bağlıdır və onlara uyğundur. Bu, həm daxili ehtiyacları təmin edər, həm də tranzit ölkə kimi bizə faydası o olardı ki, regionun enerji xəritəsində daha yaxşı mövqeyə çıxardıq. Bolqarıstan digər ölkələrlə bütün aspektlərdə - dəmir yolu, avtomobil yolu, enerji, iqtisadi və diplomatik körpülər qurmalıdır.

- İkitərəfli münasibətlərdə ticarət dövriyyəsinin real potensialı əks etdirməsi üçün hansı tədbirlər görülməlidir? Hansı sahələrin gələcək inkişafı üçün potensial var? İki ölkə arasında ticarətin artması üçün Bolqarıstan Azərbaycan bazarına nə təklif edə bilər?

- İşgüzar münasibətlərin rəvan inkişafı birbaşa dövlət dəstəyi ilə bağlıdır. Məhz dövlət ikitərəfli münasibətlərdə biznesin işini və əlaqələrini asanlaşdıra biləcək qurumların fəaliyyətini təşkil etmək üçün alət və səlahiyyətlərə malikdir. Bura bank zəmanətləri, logistika və nəqliyyatla bağlı prosedurların sadələşdirilməsi və s. daxildir. Bolqarıstan dünya səviyyəli məişət kimyəvi maddələrinin istehsalını, qida sənayesinin bir çox sahələrini inkişaf etdirib, məhsulları demək olar ki, bütün qitə ölkələrinin istehlakçılarına çatır. Bolqarıstanda, həmçinin, isitmə və suyun qızdırılması üçün keyfiyyətli məişət texnikası mövcuddur ki, bu da Azərbaycanda istehlakçılar tərəfindən yüksək qiymətləndirilə bilər. Bolqarıstan gələcəkdə körpü kimi Avropa İttifaqına qapıları açmaqla, Azərbaycanda gübrə istehsalını daha da asanlaşdıra və sadələşdirə bilər. Buna həm bilavasitə, həm də lazım gələrsə, bir məhsul və ya xammalın ticarəti və ya digəri ilə mübadiləsi yolu ilə nail olmaq yolları mövcuddur.

Bolqarıstan gələcəkdə körpü kimi Avropa İttifaqına qapıları açmaqla,
Azərbaycanda gübrə istehsalını daha da asanlaşdıra və sadələşdirə bilər.

- 2018-ci ilin əvvəlində Bolqarıstanla Azərbaycan arasında birbaşa aviareyslər açılıb və bu, turizmin inkişafına öz töhfəsini verib. Turistlərin sayını artırmaq üçün ölkələrimiz arasında hələ də kifayət qədər böyük potensial var. Sizcə, Bakı və Sofiya öz turizm sektorlarını daha da inkişaf etdirmək istiqamətində hansı işlər görməlidirlər?

- Dost dövlətlər arasında birbaşa aviareyslərin açılması rəmzi məna daşıyır və ikitərəfli münasibətlərin yeni səviyyəyə yüksəlməsinin simvolu kimi çıxış edir. 2022-ci il sentyabrın əvvəlində Bolqarıstanın iqtisadiyyat nazirinin Bakıya səfəri zamanı elan edilmiş iki dövlət arasında birbaşa uçuşların bərpası ilk növbədə ikitərəfli əlaqələrin inkişafının əməli təzahürü kimi şərh edilməlidir. Daha sonra turizmdə iqtisadi imkanlar gəlir. Bolqarıstan zəngin və rəngarəng təbiətə malik ən qonaqpərvər ölkələrdən biridir. Çox qısa məsafələrdə mövcud olan bütün turizm növlərini təklif edir. İstifadə etmək üçün yaxşı bir baza olduqda məsafənin böyüklüyü maneə ola bilməz.

Sonda xüsusilə vurğulamaq istərdim ki, Azərbaycan dövləti proqnozlaşdırıla bilən və sabit tərəfdaşdır və biz ən çətin anlarda da ona arxalana bilərik. Bu, davamlı dostluğun inkişaf etdirilməsi üçün ən yaxşı təməl və ilkin şərt olan etimad yaradır.

Tamilla MƏMMƏDOVA