15 Dekabr 2024

VERGİLƏR

SOSİAL-İQTİSADİ ONLAYN QƏZET

2021-ci ildən əməkhaqqından tutulmaların hesablanması

Qanunvericiliyə əsasən, 2021-ci ildən icbari tibbi sığorta haqlarının yığılmasına başlamaq nəzərdə tutulub. Bununla əlaqədar gələn ildən əməkhaqqından tutulmalar necə hesablanacaq? Suala hüquqşünas Şəhriyar Həbilov aydınlıq gətirir.

2021-ci ildən bütün ölkəmizdə əməkhaqqından tutulmalar aşağıdakı kimi olacaq:

- gəlir vergisi;

- məcburi dövlət sosial sığorta haqqı;

- işsizlikdən sığorta haqqı;

- icbari tibbi sığorta haqqı.

İcbari tibbi sığorta üzrə sığorta haqqı məbləğləri aşağıdakı kimi hesablanacaq:

- Dövlət sektoru və neft-qaz sahəsində əmək müqaviləsi əsasında çalışan şəxslərin əməkhaqqının 8000 manatdan yuxarı hissənin 0,5 faizi, 8000 manatadək hissəsinin isə 2%-i məbləğində;

- özəl sektorda çalışanların, mülki-hüquqi müqavilə əsasında çalışanların əmək haqqından 8000 manatadək hissənin 1 faizi, (2022-ci ildə 2 faiz), 8000 manatdan yuxarı hissənin 0,5 faizi məbləğində;

Beləliklə, hesablanma aşağıdakı formada aparlacaq:

1) Neft-qaz sahəsində fəaliyyəti olmayan və qeyri-dövlət sektoruna aid edilən vergi ödəyicilərində işləyən fiziki şəxslər

1.1) əməkhaqqı 250 manat olanlar üçün nümunə

a) gəlir vergisi - tutulmur (8000 manatadək)

b) sosial sığorta haqqı - 250 manat əməkhaqqının 200 manatlıq hissəsinə görə 3 faizi (yəni 6 manat), 200 manatdan yuxarı hissə üçün isə qalan məbləğin - 50 manatın 10 faizi (yəni 5 manat). Ümumilikdə 11 manat məcburi dövlət sosial sığorta haqqı tutulur.

c) işsizlikdən sığorta haqqı - 250 manatın 0,5 faizi = 1,25 manat;

d) icbari tibbi sığorta haqqı - 1% - 2,5 manat;

250-(0+11+1,25+2,5)=250-14,75=235,25 manat.

Beləliklə, 250 manat maaş alan şəxslərin sosial ödənişləri 14,75 manat, tutulmalardan sonra alacağı məbləğ isə 235,25 manat təşkil edir.

1.2) əməkhaqqı 8000 manatdan çox olanlar üçün nümunə:

Tutaq ki, vətəndaş 8100 manat əməkhaqqı alır. Bu zaman həmin məbləğdən tutulmalar belə hesablanır:

a) gəlir vergisi - 8000 manatdan yuxarı məbləğin 14faizi:

8100-8000=100 manat

100 x 14%-i = 14 manat

b) sosial sığorta haqqı:

8100 manat - 200 manat = 7900 manat

200 x 3% = 6 manat

7900 x 10% = 790 manat

c) işsizlikdən sığorta haqqı:

8100 x 0,5% = 40,5 manat

d) icbari tibbi sığorta haqqı - 8000 manata görə 1%, 8000 manatdan yuxarı olan 100 manata görə 0,5%hesablanır:

8000 x 1% = 80 manat

100 x 0,5%= 0,5 manat

8100 - (14+790+6+40,5+80 +0,5) = 8100 – 931 = 7169 manat

Beləliklə, 8100 manat maaş alan şəxsin əməkhaqqından tutulmalar 931 manat, alacağı məbləğ isə 7169 manat təşkil edir.

2) Neft-qaz sahəsində fəaliyyəti olan və dövlət sektoruna aid edilən vergi ödəyicilərində işləyən fiziki şəxslər

2.1) əməkhaqqı 250 manat olanlar üçün:

a) gəlir vergisi - 250 manatın 200 manatdan artıq hissəsi üzrə 14%

250 - 200 = 50

50 - 14% = 7 manat

b) məcburi dövlət sosial sığorta haqqı:

250 x 3% = 7,5 manat

c) işsizlikdən sığorta haqqı:

250 x 0,5%-i = 1,25 manat

d) icbari tibbi sığorta haqqı:

250 x 2% = 5 manat

250 - (7+7,5+1,25+5) = 250 – 20,75 = 229,25 manat.

Beləliklə, işçinin əməkhaqqından tutulmalar 20,75 manat, alacağı yekun məbləğ isə 229,25 manat olacaq.

2.2) əmək haqqı 2500 manatdan çox olanlar üçün:

Tutaq ki, şəxs 8100 manat əməkhaqqı alır. Bu zaman onun ödəmələri belə hesablanır:

a) gəlir vergisi:

8100 - 2500 = 5600 manat

5600 x 25% = 1400 manat

2500 x 14% = 350 manat

b) məcburi dövlət sosial sığorta haqqı:

8100 x 3% = 243 manat

c) işsizlikdən sığorta haqqı:

8100 x 0,5% = 40,5 manat

d) icbari tibbi sığorta haqqı:

8000 x 2% = 160 manat

100 x 0,5% = 0,5 manat

8100 - (350+1400+243+40,5+160 +0,5) = 8100-2194 =5906 manat

Beləliklə, əməkhaqqından tutulmalar 2194 manat, alınacaq yekun məbləğ isə 5906 manat təşkil edir.

Fərqanə Allahverdiqızı

VergiYük gömrük bəyannamələri haqqında vergi oqranına məlumat verilməsi VergiTəsis sənədlərinə edilən dəyişikliklər necə rəsmiləşdirilir? Vergiİşğaldan azad edilmiş ərazilərdə uçota alınmayan şirkət vergi güzəştlərindən yararlana bilərmi? VergiSığorta məbləğinin gəlirdən çıxılması VergiArtıq ödənilmiş vergi məbləğinin geri qaytarılması VergiNəqliyyat vasitəsini icarəyə götürən müəssisənin hansı vergi öhdəliyi yaranır? Vergiİcarə götürülən obyektə çəkilən xərclər gəlirdən çıxılırmı? VergiMəzuniyyət haqqından məcburi dövlət sosial sığorta haqqının tutulması VergiBankdan xarici valyuta alan vergi ödəyicisi üçün məzənnə fərqi xərc kimi nəzərə alınırmı? VergiQuş ətinin satışı ƏDV-yə cəlb olunurmu?