5 Dekabr 2024

VERGİLƏR

SOSİAL-İQTİSADİ ONLAYN QƏZET

"Kölgə iqtisadiyyatı"nın azaldılması audit sistemi üçün perspektivlər açacaq

Auditorlar Palatasının sədri Vahid Novruzov "Vergilər. Şəffaflıq. İnkişaf" mövzusuna həsr olunmuş forumdakı çıxışında bəyan edib ki, rəhbərlik etdiyi qurum Azərbaycanda "kölgə iqtisadiyyatı"nın azaldılmasına dair yol xəritəsinin hazırlanması üzrə iş aparır. Bildirib ki, sənəddə ölkə Prezidentinin "kölgə iqtisadiyyatı" ilə bağlı söylədiyi fikirlər əsas götürülüb. Qeyd olunub ki, bu sahədə qabaqcıl xarici təcrübədən bəhrələnmək və ölkəmizdə həyata keçirilən mühüm tədbirlərin təşviqini təmin etmək məqsədilə Vergilər Nazirliyi və Azərbaycan İqtisadçılar Birliyi ilə birgə bu ilin sentyabr ayında "Kölgə iqtisadiyyatı"na qarşı mübarizə iqtisadi inkişafın mühüm amili kimi" mövzusunda beynəlxalq elmi-praktik konfransın keçirilməsi planlaşdırılıb.

V.Novruzov bildirib ki, verginin ümumi dəyərdən deyil, gəlir və xərclər nəzərə alınmaqla hesablanması zərurəti təkcə vergi yükünün optimallaşdırılması ilə bağlı deyil, bütövlükdə maliyyə nəzarəti və şəffaflığın artırılması nöqteyi-nəzərindən mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Belə bir yanaşma təkmil uçot və hesabatlılıq sisteminin tətbiqi, müstəqil audit institutunun qanunvericiliklə ona həvalə olunmuş vəzifələrinin icrası baxımından da önəmlidir.

Verginin ümumi dəyərdən deyil, gəlir və xərclər nəzərə alınmaqla hesablanması
bütövlükdə maliyyə nəzarəti və şəffaflığın artırılması baxımından da önəmlidir

Çıxışında audit sisteminin mövcud problemlərinə toxunan sədr əsas səbəblərdən biri kimi gəlir və xərclərin uçotunun və hesabatlılığın qənaətbəxş səviyyədə aparılmadığını qeyd edib. V.Novruzov bu məsələni gündəmə gətirdiyinə və göstərdiyi dəstəyə görə ölkə auditorları adından vergilər nazirinə təşəkkür edib: "Təbii ki, uçot və hesabatlılıq lazımi səviyyədə olmayan yerdə maliyyə nəzarətinin, o cümlədən auditin rolundan və əhəmiyyətindən danışmaq çətindir". O, idarəetmənin optimallaşdırılması və sahibkarların yükünün azaldılması ilə bağlı təkliflərini də səsləndirib, müasir təfəkkürlü vergi ödəyicilərini formalaşdırmağın əsas məsələlərdən olduğunu qeyd edib. Bildirib ki, il boyu mütəmadi məsləhət və tədris xidmətlərinin aparılması, eyni zamanda kütləvi informasiya vasitələrindən, telekanallardan sistemli şəkildə istifadə edilməsi vacibdir: "Dialoq mühitinin daha da şəffaflaşdırılması, vergi əməkdaşları və audit barədə informasiyaların birbaşa sahibkarlardan bizə daxil olması mühüm əhəmiyyət kəsb edə bilər. Bunun öz konsepsiyası hazırlanmalı və prosedurlar olmalıdır ki, hər bir müraciət edən sahibkarın məxfiliyi qorunmaqla onun istəkləri və qarşılaşdıqları çətinliklər birbaşa müvafiq qurumlara çatdırıla bilsin".

Palata sədri rəqəmsal iqtisadiyyatın və sosial auditin imkanlarından dialoqun mahiyyəti və çevikliyi baxımından istifadə edilməsinə tərəfdar olduğunu deyib: "Artıq reallaşmağa başlayan vergi ödəyicilərinin şəxsi kabineti sistemi ölkəmizdə tezliklə öz real həllini tapmalıdır. Vergilər Nazirliyi və Auditorlar Palatasının müvafiq şuralarında nümayəndələrin qarşılıqlı təmsilçiliyinin təmin edilməsi vacibdir. Bu, mövcud problemlərin həllində operativliyin təmin olunması baxımından xüsusi önəm kəsb edir".

VergiTəsis sənədlərinə edilən dəyişikliklər necə rəsmiləşdirilir? Vergiİşğaldan azad edilmiş ərazilərdə uçota alınmayan şirkət vergi güzəştlərindən yararlana bilərmi? VergiSığorta məbləğinin gəlirdən çıxılması VergiArtıq ödənilmiş vergi məbləğinin geri qaytarılması VergiNəqliyyat vasitəsini icarəyə götürən müəssisənin hansı vergi öhdəliyi yaranır? Vergiİcarə götürülən obyektə çəkilən xərclər gəlirdən çıxılırmı? VergiMəzuniyyət haqqından məcburi dövlət sosial sığorta haqqının tutulması VergiBankdan xarici valyuta alan vergi ödəyicisi üçün məzənnə fərqi xərc kimi nəzərə alınırmı? VergiQuş ətinin satışı ƏDV-yə cəlb olunurmu? VergiMüharibə veteranlarının vergi güzəşti hansı tarixdən hesablanır?