Bir neçə gəliri olan işçinin gəlirlərindən vergi hansı qaydada tutulmalıdır?

2023.03.14 11:12 (UTC+04:00)

Məsələn, döv­lət sek­to­ru­na aid mü­əs­si­sə­də ça­lı­şan Və­tən Mü­ha­ri­bə­si Qəh­rə­ma­nı­nın ta­rif maa­şı 1.340 ma­nat­dır. Bu iş­çi­yə ay ər­zin­də müəs­si­sənin öz is­teh­salı olan 1.150 ma­natlıq ba­zar də­yə­rində elekt­ro­ni­ka məh­su­lu 770 ma­na­ta satılıb. İş­çi­nin mü­ra­ciə­ti əsasında mü­əs­si­sə­yə olan 1.000 ma­nat­lıq bor­cu da ba­ğış­la­nıl­ıb. Bu hal­da iş­çi­nin muzd­lu iş­dən gə­li­ri və ver­gi tutulma­lı gə­li­ri nə qə­dər ola­caq?

Vergi Məcəlləsinin 98-ci maddəsinə əsasən, fiziki şəxs tərəfindən muzdlu işlə əlaqədar əldə edilən gəlirə əməkhaqqı, işdən aldığı hər hansı ödəmə və ya fayda, o cümlədən əvvəlki iş yerindən, yaxud gələcək muzdlu işdən aldığı gəlir aid edilir.

Göründüyü kimi, ta­rif maa­şı iş­çi­nin muzd­lu iş­dən ver­gi­yə cəlb edi­lən gə­li­ridir.

Ver­gi Mə­cəl­lə­si­nin 98.2-ci maddəsinə əsa­sən, 98.1-ci mad­də­­nin (muzd­lu iş­dən gə­lir) məqsəd­lə­ri üçün gə­li­rin məb­lə­ği aşa­ğı­da gös­tə­ri­lən məb­ləğ­dən iş­çi­nin əl­də et­di­yi gə­li­rə gö­rə ödə­di­yi hər han­sı xərc çı­xıl­dıq­dan son­ra qa­lan məb­lə­ğə bə­ra­bər­dir.

Ver­gi Mə­cəl­lə­si­nin 98.2.4-cü mad­də­si­ndə isə göstərilir ki, iş­çi­nin işəgö­tü­rə­nə olan bor­cu­nun və ya öh­də­li­yi­nin ba­ğış­la­nıl­dı­ğı hal­da – hə­min bor­cun və ya öhdəliyin məb­lə­ği fi­zi­ki şəxs tə­rə­fin­dən muzd­lu iş­lə əla­qə­dar alı­nan gə­lir ki­mi qəbul edi­lir və gə­lir ver­gi­si­nə cəlb olu­nur. Bu ba­xım­dan, bor­ca gö­rə ba­ğış­la­nıl­mış 1.000 ma­nat iş­çi­nin muzd­lu iş­dən gə­li­ri he­sab olu­na­caq­.

Ver­gi Mə­cəl­lə­si­nin 98.2.2-ci mad­də­si­nə əsa­sən, işə­gö­tü­rə­nin öz işçi­si­nə ma­lı, işi və ya xid­mə­ti təq­dim et­di­yi, ya­xud hə­diy­yə ver­di­yi hal­da – bu cür mal­la­rın, iş­lə­rin və xid­mət­lə­rin ba­zar qiy­mə­ti ilə də­yə­ri də fi­zi­ki şəxs tə­rə­fin­dən muzd­lu iş­lə əla­qə­dar alı­nan gə­lir ki­mi qə­bul edi­lir və gə­lir ver­gi­si­nə cəlb olu­nur.

Qeyd edi­lən­lə­ri nə­zə­rə ala­raq şəx­sin ay ər­zin­də muzd­lu iş­dən ay­lıq gə­li­ri aşa­ğı­da­kı şə­kil­də ola­caq:

- ay­lıq ta­rif maa­şı - 1.340 manat;

- ba­ğış­la­nıl­mış bor­cun də­yə­ri - 1.000 manat;

- elekt­ro­ni­ka məh­su­lu­nun də­yə­ri - 1.150-770 = 380 manat;

- cə­mi ay­lıq gə­lir - 1.340 + 1.000 + 380 = 2.720 manat.

Ver­gi Mə­cəl­lə­si­nin 102.2.1-ci mad­də­si­nə əsa­sən, Və­tən Mü­ha­ri­bə­si Qəhrəmanlarının muzd­lu iş­dən ver­gi tu­tul­ma­lı olan ay­lıq gə­li­ri 400 ma­nat məbləğin­də azal­dı­lır.

Ver­gi Mə­cəl­lə­si­nin 102.1.6-cı mad­də­si­ndə isə göstərilir ki, fi­zi­ki şəx­sin əsas iş ye­rin­də muzd­lu iş­lə əla­qə­dar əl­də edi­lən ay­lıq gə­li­ri 2.500 ma­na­ta­dək ol­duq­da vergiyə cəlb olunan gəliri 200 ma­nat azal­dı­lır. Baxdığımız nümunədə iş­çi­nin muzd­lu iş­lə əla­qə­dar ay­lıq gəli­ri 2.500 ma­nat­dan yu­xa­rı ol­du­ğu üçün bu gü­zəşt ona tət­biq edil­mə­yə­cək­.

Şəx­sin gə­li­ri­ 2.720 ma­nat ol­sa da, onun ay­lıq gə­li­ridən 400 manat çıxıldıqdan sonra qalan məbləğ 14 fa­iz də­rə­cə ilə gə­lir ver­gi­si­nə cəlb olu­na­caq. Çün­ki Və­tən Mü­ha­ri­bə­si Qəh­rə­ma­nı ol­du­ğu üçün ver­gi tu­tul­ma­lı məb­lə­ğin 400 ma­na­tı azal­dı­lır və ver­gi tu­tul­ma­lı ay­lıq gə­li­ri 2.500 ma­nat­dan aşa­ğı olduğu üçün 14 fa­iz də­rə­cə ilə gə­lir ver­gi­si­nə cəlb edilir:

27.20 - 400 = 2.320 manat;

2.320 x 14% = 324,8 manat (vergi məbləği).