Vergi Məcəlləsində dəyişikliklər layihəsində gəlir vergisi üzrə güzəştlər

Məlum olduğu kimi, Vergi Məcəlləsinə təklif edilən dəyişikliklər paketi artıq Milli Məclisə təqdim olunub. Qanunvericiliyə təklif edilmiş dəyişikliklərin əsas istiqamətləri sahibkarlıq fəaliyyətinin təşviq olunması, vergitutma bazasının genişləndirilməsi, sosial xarakterli güzəştlər vasitəsilə əhalinin maliyyə-vergi yükünün azaldılması, vergi uçotunun, vergitutma və vergi nəzarəti mexanizmlərinin təkmilləşdirilməsi, sahibkarlıq subyektlərinə vergi təşviqlərinin verilməsi və s. istiqamətləri əhatə edir.

Qanun layihəsi ilə bağlı müzakirələr davam etdiyindən, İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Dövlət Vergi Xidməti təklif olunan bəzi əsas dəyişikliklər və onların əsaslandırılmasını hissə-hissə ictimaiyyətin diqqətinə təqdim edir.

Sosial xarakterli güzəştlər vasitəsilə əhalinin vergi yükünün azaldılması istiqamətində verilmiş təkliflərdən biri də müəssisənin və fərdi sahibkarın fəaliyyətinin ləğvi ilə əlaqədar işdən çıxarılmaya görə, habelə işçinin vəfatı ilə bağlı əmək müqaviləsinə xitam verildikdə vəfat edənin vərəsələrinə Əmək Məcəlləsinə müvafiq olaraq ödənilən təminatların gəlir vergisindən azad edilməsidir.

Mövcud qanunvericilikdə müəssisənin və fərdi sahibkarın fəaliyyətinin ləğvi ilə əlaqədar işçiyə ödənilən təminat ümumi qaydada gəlir vergisinə cəlb edilir. Təklif olunan dəyişikliyə əsasən, vergi ödəyicisinin ləğvi və işçinin vəfatı ilə əlaqədar əmək müqaviləsinə xitam verildikdə vəfat edənin vərəsələrinə Əmək Məcəlləsinə uyğun olaraq ödənilən təminatların fiziki şəxslərin gəlir vergisindən azad olunması nəticəsində həmin məbləğlər vətəndaşlar tərəfindən vergi tutulmadan əldə ediləcək.

Gəlir vergisi ilə əlaqədar Vergi Məcəlləsinə təklif edilmiş digər bir dəyişiklik fiziki şəxsin vergi güzəştinin həmin fiziki şəxsin əmək müqaviləsi hüquqi qüvvəyə mindiyi tarixdən hesablanması ilə bağlıdır. Belə ki, bir sıra hallarda fiziki şəxsin güzəşt hüququnu müəyyən edən statusu olmasına baxmayaraq (məsələn, əlilliyi və ya həlak olmuş döyüşçünün övladı olması və s.), əmək müqaviləsi bağladığı anda bu barədə bəzən məlumatsız olması və digər səbəblərdən müvafiq təsdiqedici sənədləri işəgötürənə müəyyən müddətdən sonra təqdim edir. Nəticədə işçinin güzəşt hüququ olsa da həmin hüququndan vaxtında istifadə edə bilmir və əvvəlki dövrlər üzrə də ona ödənilmiş gəlirlər üzrə güzəştlər tətbiq olunmur. Bununla da faktiki olaraq güzəşt hüququ olan şəxsin hüquqları pozulmuş olur.

Təklif edilən dəyişiklik isə müvafiq güzəşt hüququ olan şəxsin bu hüququndan sənədlərin işəgötürənə təqdim edilmə tarixindən asılı olmayaraq əmək müqaviləsi hüquqi qüvvəyə mindiyi tarixdən hesablanmasını nəzərdə tutur.